Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”

Trasa zaczyna się na stacji Duszniki-Zdrój (560 m).

Stacja Duszniki-Zdrój znajduje się na zbudowanej przez Pruskie Koleje Państwowe w 1890 r. linii Kłodzko – Szczytna, przedłużonej w 1902 r. do Dusznik-Zdroju i w 1905 r. do Kudowy-Zdroju. W latach 1998-2000 linia była zamknięta na odcinku Polanica-Zdrój – Kudowa-Zdrój w związku ze szkodami powodziowymi, całą trasę ponownie zamknięto w 2010 r. Po rewitalizacji odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój linię ponownie otwarto w 2013 r., a ruch przejęły Koleje Dolnośląskie. Wyremontowano wtedy także stację, powstały nowe perony. Stacja położona jest na północ od miasta i w sporym oddaleniu od zdroju, na zboczu Ceglanej (607 m) i Karwca (611 m). Stacja pełni obecnie funkcję mijanki, posiada dwa czynne tory i jeden nieczynny, prowadzący do ładowni. Na północnym skraju stacji znajdował się niegdyś czwarty tor. Ruch sterowany jest z dobudówki dyżurnego ruchu DZ przy budynku dworca. Na wschodniej głowicy znajduje się nieczynna nastawnia DZ1 z ok. 1911 r., zlikwidowana w 1998 r. Po remoncie służy zasilaniu postawionego obok przekaźnika sieci komórkowej. Położoną na zachodniej głowicy drugą nastawnię zlikwidowano ok. 1975 r. Na zboczu nad stacją znajdowała się wieża ciśnień, rozebrana ok. 1970 r., pozostała po niej ściana oporowa. Prowizoryczny budynek dworca powstał w 1902 r. Obecny o rozczłonkowanej malowniczej bryle, charakterystycznej dla stylu uzdrowiskowego i rodzimego (Heimatstil), pochodzi z lat 1904-06. Do dworca dostawiono murowany budynek ekspedycji towarowej i drewniany magazyn.

Na stacji obieramy szlak niebieski, schodzimy deptakiem i schodami do ul. Kolejowej i skręcamy w ul. Słowackiego. Przecinamy drogę nr 8 Wrocław – Praga z potokiem Wapienny i wkraczamy na dusznicką starówkę, po lewej stoi dawny Bahnhof’s-Hotel (Hotel Dworcowy), kawałek dalej kościół MB Różańcowej.

Kościół ewangelicki ufundowany przez Związek Gustawa Adolfa wzniesiono w latach 1845-46, a w 1893 r. dobudowano wieżę. Obecnie świątynia pełni funkcję kościoła polskokatolickiego MB Różańcowej. Obok stoi budynek dawnej szkoły ewangelickiej z 1846 r., obecnie znajduje się tu Ośrodek Pomocy Społecznej.

Docieramy do rynku (533 m), tuż przed nim znajduje się dawny dwór z ok. 1598, przebudowany w XIX/XX w. na Gasthof zum Hummelfürsten (Zajazd pod Książętami Homola), którego nazwa nawiązywała do pobliskiego Zamku Homole, w skład jego posiadłości wchodziły Duszniki-Zdrój.

Na środku rynku stoi kolumna maryjna, postawiona w 1725 r. jako wotum za uratowanie od zarazy, prawdopodobnie z warsztatu L. J. Webera. Przedstawia MB z Dzieciątkiem, poniżej stoją patroni chroniący przed ogniem i zarazą – św. Florian i św. Sebastian. Obok w 2004 r. postawiono rekonstrukcję pręgierza. Na rynku znajduje się także pomnik Sybiraków z 1996 r. Pierwotny ratusz spłonął w 1844 r., obecny znajduje się w kamienicy w zachodniej pierzei rynku. Wzniesiono ją w latach 1584-85 i przebudowano w XVIII w., 1894 r. oraz na początku XX w. Nad wejściem znajduje się herb miasta (św. Piotr) z 1584 r., pozostałość z poprzedniego ratusza.

W kamienicy nr 1 mieścił się Hotel Schwarzer Bär (Czarny Niedźwiedź), w którym nocował w 1669 r. król polski Jan Kazimierz, udający się po abdykacji do Francji, co upamiętnia stosowna tablica. Budynek banku pod nr 4 to dawna Girokasse z 1927 r. Na rogu ul. Sudeckiej stoi dawny Hotel Schwarzes Ross (Czarny Koń) z 1903 r., obecnie Hotel Sonata. Pod nr 8 mieścił się Reinerzer Brauhaus (Dusznicki Dom Piwny) z browarem, ciekawy jest również secesyjny budynek nr 12 z pocz. XX w. Kamienica nr 17 to dawny Hotel Deutsches Haus (Niemiecki Dom).

Na rynku zmieniamy kolor szlaku na czerwony Główny Szlak Sudecki. Idziemy deptakiem prowadzącym ul. Mickiewicza, mijamy pocztę z 1894 r., naprzeciwko stoi dawne kino Wiarus i budynek fundacji św. Wincentego (obecnie klasztor elżbietanek), w którym wypoczywała w 1912 r. przyszła święta, Edyta Stein. W 100. rocznicę tego wydarzenia ustawiono tu okolicznościowy pomnik. Docieramy do pl. Warszawy, gdzie w 2013 r. postawiono kwietną rzeźbę koguta, na miejscu dawnego pomnika Paula von Hindenburga i poległych w I wojnie światowej z 1930 r. Na rogu ul. Krakowskiej stoi dawny Dom Cechu Sukienników z 1715 r., przebudowany w 2. poł. XIX i na pocz. XX w. Przy moście nad Bystrzycą Dusznicką znajduje się figura św. Jana Nepomucena z 1722 r. o nietypowym układzie rąk (jedna z nich nie trzyma krzyża). Wcześniej stała koło papierni, w obecne miejsce przeniesiono ją w 2004 r. Wkraczamy na deptak, którym opuszczamy miejską część Dusznik-Zdroju. Mijamy tor rolkarski i Źródło Felix, odwiercone w latach 1969-71 jako Źródło Jacek. Obecną nazwę nadano na cześć przebywającego w tutejszym uzdrowisku Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego, któremu w 2021 r. wystawiono figurę. Idziemy przez łąki poborowinowe obok powstałego w 1910 r. źródła Agaty, nazwanego na cześć ks. raciborskiej Agaty Hohenlohe-Schillingsfürst, której pomnik postawiono również w 2021 r. Docieramy do części uzdrowiskowej Dusznik-Zdroju, idziemy wzdłuż ul. Chopina. Znajduje się tu ciąg zabytkowych pensjonatów, w dawnej Villi Borussia znajduje się obecnie Willa Scandia. Dalej znajduje się Villa Dora i Louisenhof (obecnie Limba). Naprzeciwko stoi Sanatorium Zimowit złożone z budynków dawnego Park Hotelu z 1872 r. i pensjonatu Hygiea z 1874 r. Mijamy korty i docieramy do pasażu gastronomicznego z willą Ilseneck (obecnie Etiuda). Przecinamy ul. Zdrojową i wkraczamy deptakiem w Park Zdrojowy. Na jego skraju stoi stacja meteorologiczna z ok. 1875 r. Po lewej mijamy ogród fenologiczny, w którym kwitnienie gatunków roślin wyraźnie tworzy cztery pory roku. Za ogrodem stoi stary pomnik Fryderyka Chopina z 1897 r. Docieramy do Dworku Chopina.

Klasycystyczny dworek zbudowano w latach 1802–05 z przeznaczeniem na działalność kulturalną. W 1826 r. kurował tu swoje wątłe zdrowie Fryderyk Chopin. Na jego cześć każdego roku w sierpniu, odbywa się tu Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, ustanowiony w 1946 r. z inicjatywy Ignacego Potockiego, współzałożyciela Zarządu Uzdrowisk Dolnośląskich. Przed Dworkiem stoi pomnik Chopina z 1976 r. Po drugiej stronie ul. Wojska Polskiego, na wzgórzu nad zdrojem znajduje się neogotycki kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa z lat 1899-1902.

Mijamy odkryte w 1798 r. Ciepłe Źródło (obecnie Pieniawa Chopina) i docieramy do pijalni.

Budynek hali spacerowej powstał w 1. poł. XIX w., gruntownie przebudowano go po 1884 r. Dwa skrzydła rozdzielono pawilonem muzycznym, gdzie koncertowała orkiestra zdrojowa. W 1945 r. w budynku składowana była amunicja, której wybuch dokonał znacznych zniszczeń. Obiekt uruchomiono po remoncie w 1964 r., lokując w nim Pijalnię Wód Mineralnych i kawiarnię. Wystrój wnętrza odtworzono po zniszczeniach powodziowych z 1998 r. Można tu napić się wody z ujęć Pieniawa Chopina i Jan Kazimierz.

Po drugiej stronie parku stoi Stary Dom Zdrojowy z lat 1837-1863, do którego w latach 1874-85 dobudowano Palmiarnię. Rozebrano ją podczas gruntownej przebudowy budynku na Nowy Dom Zdrojowy w latach 1909-11 r.  Budynek posiada neobarokową elewację i secesyjną wieżę zegarowo-kominową. Od 1945 r. działa jako Sanatorium Jan Kazimierz, nazwany na pamiątkę pobytu w mieście w 1669 r. polskiego króla.

Na końcu Parku Zdrojowego znajduje się podświetlana w nocy Kolorowa Fontanna, której początki sięgają 1905 r., w pobliżu rosną dwie pomnikowe lipy.

Skręcamy w ul. Parkową, mijając krytą kładkę nad Bystrzycą Dusznicką z 1998 r. Przekraczamy rzekę i skręcamy w deptak, biegnący wzdłuż ul. Podgórze. Do 1945 r. stał tu pomnik cesarza Fryderyka III. Wkraczamy w park im. majora Czecha Nowackiego, pilota z czasów II wojny światowej, który spędził ostatnie lata życia w Dusznikach-Zdroju. Upamiętnia go pomnik z 2009 r. Podchodzimy doliną Podgórnej w Górach Orlickich, mijamy plac zabaw i docieramy nad rekreacyjny Czarny Staw z restauracją i wiatą turystyczną. Wracamy na ul. Podgórze i wkraczamy na teren osiedla o tej nazwie. Mijamy dawne pensjonaty założone na terenie młynów Erste i Zweite Kohlauer Mühle, po 1945 r. funkcjonujące jako OW Górnik, dawny ośrodek zakładów Deichsel z Zabrza (nr 36) oraz Villę Rheingold z 1901 r. (nr 35), naprzeciwko której umieszczony był pensjonat Glatzer Rose (nr 6). Na skrzyżowaniu koło przystanku stoi dawny Haus Lindenhof. Na końcu zabudowań Podgórza znajduje się akademicki ośrodek Uniwersytetu w Bydgoszczy i barokowa kaplica Podwyższenia Krzyża Św. z 1707 r. z ciekawą, dynamiczną fasadą. Idziemy podnóżem Przyjacielskiej Kopy (737 m), obok wylotu rowerowej trasy singletrack i wyciągu narciarskiego, po czym opuszczamy dolinę Podgórnej i podchodzimy zdecydowanie na siodło z zabudowaniami przysiółka Graniczna (735 m). Mijamy krzyż z 1863 r. i konne Ranczo Panderoza, ulica przechodzi w szutrową. Z łąki na siodle pod Stołkiem (761 m) widać w oddali Góry Stołowe, znajduje się tu także wiata turystyczna. Skręcamy w szutrową Drogę ku Szczęściu, koło dawnej leśniczówki Grenzendorf wkraczamy w las. Przecinamy dolinę Wilcznika i pniemy się do góry zakosami na zboczach Sołtysiej Góry (896 m). Docieramy na skraj lasu w dolinie Wapiennego Potoku, można tu podejść 140 m w prawo do krzyża z 1897 r. w dawnym przysiółku Scholzenhäuser (Sołtysie Domy). Mijamy kulminację Mylnej (879 m) w dole i docieramy do szosy nr 389, prowadzącej przez Góry Bystrzyckie i Orlickie z Międzylesia do Spalonej, Zieleńca i przełęczy Polskie Wrota (tzw. Autostrada Sudecka). Odcinek szosy z Zieleńca na Przełęcz Polskie Wrota nosi także miano Drogi Orlickiej, gdyż prowadzi wzdłuż głównego grzbietu Gór Orlickich i jest jednym z najwyżej położonych w polskich Sudetach.

Droga powstała w latach 1931–38 wzdłuż ówczesnej granicy niemiecko-czechosłowackiej, równolegle do czeskiej linii obronnej w Górach Orlickich. Oficjalnie miała pełnić rolę turystyczną, przy jej budowie ważną rolę pełniły też względy militarne, miała bowiem pomóc w szybkim rozlokowaniu wojsk w razie konfliktu. Drodze nadano imię Hermanna Göringa, który podobno polował w okolicznych lasach. Ma duże walory widokowe i turystyczne, obecnie jest częściowo zmodernizowana, jednak odcinek Gniewoszów – Spalona jest w złym stanie technicznym.

Szosa biegnie zboczem najwyższego szczytu polskich Gór Orlickich – Orlicy (1084 m), mijamy polanę, gdzie stał wapiennik, a w 1927 r. zbudowano schronisko młodzieżowe Mensehorst am Goldenen Stollen (Orlicka Gęstwina przy Złotych Sztolniach), zniszczone po 1945 r. Za dawnym kamieniołomem wapienia docieramy do doliny Białego Potoku.

Można tu podejść 80 m w prawo szlakiem dojściowym do Złotej Sztolni.

Złota Sztolnia to jaskinia o długości 170 m przy różnicy poziomów 20 m. Powstała w soczewie marmuru podczas poszukiwania złota pod koniec średniowiecza. Sztolnię rudy żelaza wzmiankowano w 1594 r. Od 1841 r. obiekt udostępniono do zwiedzania, ok. 1915 r. jaskinia została zalana przez wodę. Obecnie nie jest udostępniona dla turystów, wejście zabezpieczono kratą jako zimowisko dla nietoperzy.

Podchodzimy lekko zboczami Zielonego Garbu (1026 m) do początku polany, na której położony jest Zieleniec.

Zieleniec to najwyżej położona miejscowość w Sudetach (formalnie część Dusznik-Zdroju), a także znany kurort i największy ośrodek narciarski na Ziemi Kłodzkiej. Znajduje się na wysokości 800-950 m, na zboczach Gór Orlickich. Panuje tu specyficzny mikroklimat z dużą ilością opadów w okresie zimowym, dzięki czemu panują tu doskonałe warunki narciarskie. Wieś powstała w 1719 r. jako osada pasterska, istniała tu także kuźnica, młyny i wapienniki. Od pocz. XX w. rozpoczął się rozwój turystyki i narciarstwa. Do dzisiaj zachowały się dawne zagrody pasterskie.

Mijamy miejsce odpoczynku z kamieniem upamiętniającym Heinricha Rübartscha (1852-1930), prekursora turystyki i narciarstwa w Górach Orlickich (919 m). Pierwotnie stał tu Jaenickestein – pomnik ukończenia Drogi Orlickiej z 1932 r. Całą drogę przez Zieleniec będą nam towarzyszyć widoki na rozległy leśny płaskowyż Gór Bystrzyckich, Góry Stołowe i Sowie oraz Masyw Śnieżnika. Polana usiana jest także wyciągami narciarskimi, kolejami linowymi i trasami zjazdowymi, dwie z nich przechodzą mostkami nad szosą. Schodzimy lekko, mijając Hotel Zieleniec i kompleks obiektów noclegowo-gastronomicznych. Można tu zejść 190 m w lewo do Schroniska Orlica i kościoła (866 m).

Schronisko PTTK Orlica usytuowano w dawnej gospodzie z 1878 r., obok stoi figura św. Jana Nepomucena z 1862 r.

Neoromański kościół św. Anny, zbudowany w 1902 r. jest najwyżej położonym w Sudetach, malowniczo usytuowanym z widokiem na Góry Bystrzyckie. Posiada masywną wieżę, obok stoi figura MB z 1862 r. i krzyż z 1866 r., pochodzące z poprzedniej drewnianej świątyni, która powstała w 1762 r. We wnętrzu znajduje się wyposażenie z lat budowy oraz barokowa pokrywa chrzcielnicy ze starego kościoła. Na pobliskim cmentarzu urządzono lapidarium starych nagrobków, stoi tu kolejny krzyż z 1866 r. Obok kościoła znajduje się współczesny klasztor franciszkanów z domem rekolekcyjnym.

Przecinamy kolej linową W5 z mostkiem trasy zjazdowej i docieramy do budowy dużego hotelu u wylotu doliny Młynówki.

Podchodzimy lekko na siodło z dużym parkingiem pod kulminacją Esplanady (889 m), po czym rozpoczynamy zejście. Mijamy krzyż z 1866 r. i kolejną kolej linową N2 z mostkiem trasy zjazdowej. Za Rozdrożem pod Hutniczą Kopą wkraczamy w las i skręcamy w drogę szutrową, prowadzącą obok dawnej strażnicy granicznej z lat międzywojennych i w pobliżu źródeł Bystrzycy Dusznickiej. Następnie skręcamy w ścieżkę, którą schodzimy do przecięcia dolnej drogi Zieleniec – Duszniki-Zdrój, prowadzącej doliną Bystrzycy Dusznickiej (781 m). Koło parkingu z wiatą turystyczną osiągamy szutrową Zieloną Drogę, wkraczając na teren Gór Bystrzyckich. Docieramy do granicy Rezerwatu Torfowisko pod Zieleńcem.

Rezerwat powstał pierwotnie w 1919 r., reaktywowano go po wojnie w 1954 r., obecnie posiada pow. 231,9 ha. Położony jest na zrównaniu między dolinami Bystrzycy Dusznickiej i Dzikiej Orlicy, a jednocześnie na wododziale zlewisk Morza Bałtyckiego i Północnego. Rezerwat dzieli się na dwie części – Topieliska na północy i Czarne Bagno na południu. Chroni on unikalne torfowisko wysokie, które powstało w epoce polodowcowej na nieprzepuszczalnym marglowym podłożu. Głębokość warstwy torfu wynosi 3,4-8,5 m i znajduje się w fazie zastoju. Tutejszy subarktyczny krajobraz porównywany jest do tundry syberyjskiej. Występują tu rzadkie gatunki roślin: torfowce, turzyca, modrzewnica, borówka bagienna, bagno zwyczajne, mięsożerna rosiczka, wełnianka pochwowata, relikt lodowcowy – brzoza karłowata i sosna błotna oraz kępy kosodrzewiny. Z ptaków zaobserwowano cietrzewia i głuszca. Na torfowisku znajdują się jeziorka zarośnięte częściowo kożuchem roślinnym.

Idziemy groblą (dawna Fouque Weg), będącą śladem dawnych prac, zmierzających do osuszenia torfowiska, przez południową część rezerwatu – Czarne Bagno. Niestety w okolicach drogi jest ono mocno zarośnięte lasem. Przecinamy Dziką Orlicę i opuszczamy rezerwat. Podchodzimy na zbocze Bieśca (833 m) i skręcamy w asfaltową drogę leśną. Następnie schodzimy lekko do Polany św. Huberta z okolicznościowym pomnikiem z 1999 r. oraz przecinamy dolinki Kamionki i Sarniego Potoku. Skręcamy w drogę bitą, która zaprowadza nas na siodło z miejscem odpoczynku na grzbiecie 781 m pod Krzemionką (795 m). Skręcamy w drogę gruntową, docierając do polany, na której położona jest Lasówka, z widokiem na Góry Orlickie. Schodzimy szutrówką wśród domków letniskowych do dolinki Mostowego Potoku, gdzie stała niegdyś leśniczówka z młynem. Skręcamy w drogę gruntową, którą podchodzimy obok zagajnika z dawną kalwarią do Rozdroża Lasówka (745 m), gdzie przecinamy Drogę Zbłąkanych Wędrowców.

Można tu podejść 780 m w prawo niebieskim szlakiem, biegnącym szutrówką, przechodzącą w ulicę do kościoła. Neoromański kamienny kościół św. Antoniego pochodzi z lat 1910-12. Na jego murze znajduje się płaskorzeźba żołnierza z I wojny światowej (obecnie bez głowy), na koniu, wyrzeźbiona na wzór XIII-wiecznego Jeźdźca Bamberskiego. Wyposażenie wnętrza pochodzi z lat budowy kościoła. Obok stoi pomnik poległych w latach 1914-18 oraz cmentarz z kamienną kaplicą z lat budowy kościoła i lapidarium starych nagrobków. Po drugiej stronie szosy od 1612 r. funkcjonowała huta szkła, po której pozostały nikłe ślady.

Schodzimy lekko wśród rozproszonej zabudowy do dolinki, gdzie znajdowała się niegdyś Kolonia Lasówka. Przecinamy Piaszczystą Drogę i wkraczamy w las, obok dawnej strażnicy granicznej z lat międzywojennych. Bitą Drogą Królewską docieramy do szosy Lasówka – Bystrzyca Kłodzka, w okolicach Przełęczy pod Uboczem (735 m). Skręcamy w szutrówkę i drogę gruntową, wyraźniejszym podejściem osiągamy siodło pod Czubą (765 m). Docieramy do szutrowej Drogi na Stary Przystanek, prowadzącej zboczem Ubocza (812 m) i mijamy miejsce odpoczynku. Za skrzyżowaniem z ławkami idziemy ścieżką przez właściwą Przełęcz Spalona (754 m) oddzielającą od siebie północną (Pasmo Bieśca) i południową (Pasmo Jagodnej) część Gór Bystrzyckich. Docieramy do drogi bitej, mijamy miejsce odpoczynku i idziemy zmienionym w 2021 r. przebiegiem. Skręcamy w ścieżkę, która prowadzi nas do szosy nr 389 (Autostrada Sudecka). Wkraczamy na polanę z zabudowaniami Spalonej, idziemy obok domków letniskowych i narciarskiej Polany Biegowej, osiągając Przełęcz Spalona (812 m) ze Schroniskiem Jagodna, gdzie kończy się nasza trasa.

Schronisko Jagodna powstało ok. 1895 r. jako gospoda, po remoncie w latach 1927-33 Kłodzkie Towarzystwo Górskie uruchomiło tu schronisko, działające obecnie pod szyldem PTTK. Naprzeciwko stoi krzyż z 1814 r., natomiast przy szosie poniżej i powyżej schroniska znajdują się dwa bunkry z lat 30. XX w., chroniące zbudowanej wtedy Autostrady Sudeckiej, co ciekawe są one zamaskowane jako zwykłe budynki gospodarcze. Schronisko położone jest na tzw. Przełęczy Spalona (812 m), która faktycznie jest tylko miejscem przejścia szosy przez grzbiet Gór Bystrzyckich, właściwa przełęcz znajduje się niżej, na szlaku w kierunku Lasówki. Poniżej schroniska znajduje się punkt widokowy na północną część Gór Bystrzyckich i Góry Orlickie.