Trasa 16 (27,4 km, 8.25 h):
Duszniki-Zdrój – Zieleniec – Torfowisko pod Zieleńcem – Duszniki-Zdrój

Duszniki-Zdrój – 4,2 km – Podgórze – 1,4 km – Graniczna – 6,4 km – Zieleniec – 2,7 km – Rezerwat Torfowisko pod Zieleńcem – 4,3 km – Droga Justyny – 4,4 km – Schronisko pod Muflonem – 3,8 km – Duszniki-Zdrój

Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”

Dojazd – stacja Duszniki-Zdrój na linii Kłodzko – Kudowa-Zdrój (D15).

Charakterystyka – Długa trasa biegnąca przez polską część Gór Orlickich i północną część Gór Bystrzyckich (Pasmo Bieśca) mających kształt lekko pofalowanej wierzchowiny, czerwony Główny Szlak Sudecki, od Zieleńca szlak zielony, od Widlastej Drogi szlak niebieski.

Nawierzchnia – głównie drogi asfaltowe i szutrowe z krótszymi odcinkami dróg bitych i gruntowych.

Atrakcje:

  • – Duszniki-Zdrój – zabytkowa stacja, kościół poewangelicki, rynek, figura maryjna, zabudowa uzdrowiskowa (Park Zdrojowy, Dworek Chopina, Pijalnia i Dom Zdrojowy),  Czarny Staw
  • – Podgórze – barokowa kaplica
  • – widokowe łąki w Granicznej
  • – Zieleniec – kurort, ośrodek narciarski, rozległe widoki, neoromański kościół
  • – Rezerwat Torfowisko pod Zieleńcem
  • – widoki w dolinie Czerwonego Potoku
  • – Droga Justyny
  • Schronisko pod Muflonem
  • widoki spod Nawojowej
  • – Wzgórze Rozalii – barokowa kaplica
  • – Duszniki-Zdrój – Muzeum Papiernictwa, barokowy kościół

Trasa zaczyna się na stacji Duszniki-Zdrój (560 m).

Stacja Duszniki-Zdrój znajduje się na zbudowanej przez Pruskie Koleje Państwowe w 1890 r. linii Kłodzko – Szczytna, przedłużonej w 1902 r. do Dusznik-Zdroju i w 1905 r. do Kudowy-Zdroju. W latach 1998-2000 linia była zamknięta na odcinku Polanica-Zdrój – Kudowa-Zdrój w związku ze szkodami powodziowymi, całą trasę ponownie zamknięto w 2010 r. Po rewitalizacji odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój linię ponownie otwarto w 2013 r., a ruch przejęły Koleje Dolnośląskie. Wyremontowano wtedy także stację, powstały nowe perony. Stacja położona jest na północ od miasta i w sporym oddaleniu od zdroju, na zboczu Ceglanej (607 m) i Karwca (611 m). Stacja pełni obecnie funkcję mijanki, posiada dwa czynne tory i jeden nieczynny, prowadzący do ładowni. Na północnym skraju stacji znajdował się niegdyś czwarty tor. Ruch sterowany jest z dobudówki dyżurnego ruchu DZ przy budynku dworca. Na wschodniej głowicy znajduje się nieczynna nastawnia DZ1 z ok. 1911 r., zlikwidowana w 1998 r. Po remoncie służy zasilaniu postawionego obok przekaźnika sieci komórkowej. Położoną na zachodniej głowicy drugą nastawnię zlikwidowano ok. 1975 r. Na zboczu nad stacją znajdowała się wieża ciśnień, rozebrana ok. 1970 r., pozostała po niej ściana oporowa. Prowizoryczny budynek dworca powstał w 1902 r. Obecny o rozczłonkowanej malowniczej bryle, charakterystycznej dla stylu uzdrowiskowego i rodzimego (Heimatstil), pochodzi z lat 1904-06. Do dworca dostawiono murowany budynek ekspedycji towarowej i drewniany magazyn.

Na stacji obieramy szlak żółty, schodzimy deptakiem i schodami do ul. Kolejowej i skręcamy w ul. Słowackiego. Przecinamy drogę nr 8 Wrocław – Praga z potokiem Wapienny i wkraczamy na dusznicką starówkę, po lewej stoi dawny Bahnhof’s-Hotel (Hotel Dworcowy), kawałek dalej kościół MB Różańcowej.

Kościół ewangelicki ufundowany przez Związek Gustawa Adolfa wzniesiono w latach 1845-46, a w 1893 r. dobudowano wieżę. Obecnie świątynia pełni funkcję kościoła polskokatolickiego MB Różańcowej. Obok stoi budynek dawnej szkoły ewangelickiej z 1846 r., obecnie znajduje się tu Ośrodek Pomocy Społecznej.

Docieramy do rynku (533 m), tuż przed nim znajduje się dawny dwór z ok. 1598, przebudowany w XIX/XX w. na Gasthof zum Hummelfürsten (Zajazd pod Książętami Homola), którego nazwa nawiązywała do pobliskiego Zamku Homole, w skład jego posiadłości wchodziły Duszniki-Zdrój.

Na środku rynku stoi kolumna maryjna, postawiona w 1725 r. jako wotum za uratowanie od zarazy, prawdopodobnie z warsztatu L. J. Webera. Przedstawia MB z Dzieciątkiem, poniżej stoją patroni chroniący przed ogniem i zarazą – św. Florian i św. Sebastian. Obok w 2004 r. postawiono rekonstrukcję pręgierza. Na rynku znajduje się także pomnik Sybiraków z 1996 r. Pierwotny ratusz spłonął w 1844 r., obecny znajduje się w kamienicy w zachodniej pierzei rynku. Wzniesiono ją w latach 1584-85 i przebudowano w XVIII w., 1894 r. oraz na początku XX w. Nad wejściem znajduje się herb miasta (św. Piotr) z 1584 r., pozostałość z poprzedniego ratusza.

W kamienicy nr 1 mieścił się Hotel Schwarzer Bär (Czarny Niedźwiedź), w którym nocował w 1669 r. król polski Jan Kazimierz, udający się po abdykacji do Francji, co upamiętnia stosowna tablica. Budynek banku pod nr 4 to dawna Girokasse z 1927 r. Na rogu ul. Sudeckiej stoi dawny Hotel Schwarzes Ross (Czarny Koń) z 1903 r., obecnie Hotel Sonata. Pod nr 8 mieścił się Reinerzer Brauhaus (Dusznicki Dom Piwny) z browarem, ciekawy jest również secesyjny budynek nr 12 z pocz. XX w. Kamienica nr 17 to dawny Hotel Deutsches Haus (Niemiecki Dom).

Z rynku idziemy czerwonym Głównym Szlakiem Sudeckim, deptakiem prowadzącym ul. Mickiewicza. Mijamy pocztę z 1894 r., naprzeciwko stoi dawne kino Wiarus i budynek fundacji św. Wincentego (obecnie klasztor elżbietanek), w którym wypoczywała w 1912 r. przyszła święta, Edyta Stein. W 100. rocznicę tego wydarzenia ustawiono tu okolicznościowy pomnik. Docieramy do pl. Warszawy, gdzie w 2013 r. postawiono kwietną rzeźbę koguta, na miejscu dawnego pomnika Paula von Hindenburga i poległych w I wojnie światowej z 1930 r. Na rogu ul. Krakowskiej stoi dawny Dom Cechu Sukienników z 1715 r., przebudowany w 2. poł. XIX i na pocz. XX w. Przy moście nad Bystrzycą Dusznicką znajduje się figura św. Jana Nepomucena z 1722 r. o nietypowym układzie rąk (jedna z nich nie trzyma krzyża). Wcześniej stała koło papierni, w obecne miejsce przeniesiono ją w 2004 r. Wkraczamy na deptak, którym opuszczamy miejską część Dusznik-Zdroju. Mijamy tor rolkarski i Źródło Felix, odwiercone w latach 1969-71 jako Źródło Jacek. Obecną nazwę nadano na cześć przebywającego w tutejszym uzdrowisku Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego, któremu w 2021 r. wystawiono figurę. Idziemy przez łąki poborowinowe obok powstałego w 1910 r. źródła Agaty, nazwanego na cześć ks. raciborskiej Agaty Hohenlohe-Schillingsfürst, której pomnik postawiono również w 2021 r. Docieramy do części uzdrowiskowej Dusznik-Zdroju, idziemy wzdłuż ul. Chopina. Znajduje się tu ciąg zabytkowych pensjonatów, w dawnej Villi Borussia znajduje się obecnie Willa Scandia. Dalej znajduje się Villa Dora i Louisenhof (obecnie Limba). Naprzeciwko stoi Sanatorium Zimowit złożone z budynków dawnego Park Hotelu z 1872 r. i pensjonatu Hygiea z 1874 r. Mijamy korty i docieramy do pasażu gastronomicznego z willą Ilseneck (obecnie Etiuda). Przecinamy ul. Zdrojową i wkraczamy deptakiem w Park Zdrojowy, na jego skraju stoi stacja meteorologiczna z ok. 1875 r. Po lewej mijamy ogród fenologiczny, w którym kwitnienie gatunków roślin wyraźnie tworzy cztery pory roku. Za ogrodem stoi stary pomnik Fryderyka Chopina z 1897 r. Docieramy do Dworku Chopina.

Klasycystyczny dworek zbudowano w latach 1802–05 z przeznaczeniem na działalność kulturalną. W 1826 r. kurował tu swoje wątłe zdrowie Fryderyk Chopin. Na jego cześć każdego roku w sierpniu, odbywa się tu Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, ustanowiony w 1946 r. z inicjatywy Ignacego Potockiego, współzałożyciela Zarządu Uzdrowisk Dolnośląskich. Przed Dworkiem stoi pomnik Chopina z 1976 r. Po drugiej stronie ul. Wojska Polskiego, na wzgórzu nad zdrojem znajduje się neogotycki kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa z lat 1899-1902.

Mijamy odkryte w 1798 r. Ciepłe Źródło (obecnie Pieniawa Chopina) i docieramy do pijalni.

Budynek hali spacerowej powstał w 1. poł. XIX w., gruntownie przebudowano go po 1884 r. Dwa skrzydła rozdzielono pawilonem muzycznym, gdzie koncertowała orkiestra zdrojowa. W 1945 r. w budynku składowana była amunicja, której wybuch dokonał znacznych zniszczeń. Obiekt uruchomiono po remoncie w 1964 r., lokując w nim Pijalnię Wód Mineralnych i kawiarnię. Wystrój wnętrza odtworzono po zniszczeniach powodziowych z 1998 r. Można tu napić się wody z ujęć Pieniawa Chopina i Jan Kazimierz.

Po drugiej stronie parku stoi Stary Dom Zdrojowy z lat 1837-1863, do którego w latach 1874-85 dobudowano Palmiarnię. Rozebrano ją podczas gruntownej przebudowy budynku na Nowy Dom Zdrojowy w latach 1909-11 r.  Budynek posiada neobarokową elewację i secesyjną wieżę zegarowo-kominową. Od 1945 r. działa jako Sanatorium Jan Kazimierz, nazwany na pamiątkę pobytu w mieście w 1669 r. polskiego króla.

Na końcu Parku Zdrojowego znajduje się podświetlana w nocy Kolorowa Fontanna, której początki sięgają 1905 r., w pobliżu rosną dwie pomnikowe lipy. Skręcamy w ul. Parkową, mijając krytą kładkę nad Bystrzycą Dusznicką z 1998 r. Przekraczamy rzekę i skręcamy w deptak, biegnący wzdłuż ul. Podgórze. Do 1945 r. stał tu pomnik cesarza Fryderyka III. Wkraczamy w park im. majora Czecha Nowackiego, pilota z czasów II wojny światowej, który spędził ostatnie lata życia w Dusznikach-Zdroju. Upamiętnia go pomnik z 2009 r. Podchodzimy doliną Podgórnej w Górach Orlickich, mijamy plac zabaw i docieramy nad rekreacyjny Czarny Staw z restauracją i wiatą turystyczną. Wracamy na ul. Podgórze i wkraczamy na teren osiedla o tej nazwie. Mijamy dawne pensjonaty założone na terenie młynów Erste i Zweite Kohlauer Mühle, po 1945 r. funkcjonujące jako OW Górnik, dawny ośrodek zakładów Deichsel z Zabrza (nr 36) oraz Villę Rheingold z 1901 r. (nr 35), naprzeciwko której umieszczony był pensjonat Glatzer Rose (nr 6). Na skrzyżowaniu koło przystanku stoi dawny Haus Lindenhof. Na końcu zabudowań Podgórza znajduje się akademicki ośrodek Uniwersytetu w Bydgoszczy i barokowa kaplica Podwyższenia Krzyża Św. z 1707 r. z ciekawą dynamiczną fasadą. Idziemy podnóżem Przyjacielskiej Kopy (737 m), obok wylotu rowerowej trasy singletrack i wyciągu narciarskiego, po czym opuszczamy dolinę Podgórnej i podchodzimy zdecydowanie na siodło z zabudowaniami przysiółka Graniczna (735 m). Mijamy krzyż z 1863 r. i konne Ranczo Panderoza, ulica przechodzi w szutrową. Z łąki na siodle pod Stołkiem (761 m) widać w oddali Góry Stołowe, znajduje się tu także wiata turystyczna. Skręcamy w szutrową Drogę ku Szczęściu, koło dawnej leśniczówki Grenzendorf wkraczamy w las. Przecinamy dolinę Wilcznika i pniemy się do góry zakosami na zboczach Sołtysiej Góry (896 m). Docieramy na skraj lasu w dolinie Wapiennego Potoku, można tu podejść 140 m w prawo do krzyża z 1897 r. w dawnym przysiółku Scholzenhäuser (Sołtysie Domy). Mijamy kulminację Mylnej (879 m) w dole i docieramy do szosy nr 389, prowadzącą przez Góry Bystrzyckie i Orlickie z Międzylesia do Spalonej, Zieleńca i przełęczy Polskie Wrota (tzw. Autostrada Sudecka). Odcinek szosy z Zieleńca na Przełęcz Polskie Wrota nosi także miano Drogi Orlickiej, gdyż prowadzi wzdłuż głównego grzbietu Gór Orlickich i jest jednym z najwyżej położonych w polskich Sudetach.

Droga powstała w latach 1931–38 wzdłuż ówczesnej granicy niemiecko-czechosłowackiej, równolegle do czeskiej linii obronnej w Górach Orlickich. Oficjalnie miała pełnić rolę turystyczną, przy jej budowie ważną rolę pełniły też względy militarne, miała bowiem pomóc w szybkim rozlokowaniu wojsk w razie konfliktu. Drodze nadano imię Hermanna Göringa, który podobno polował w okolicznych lasach. Ma duże walory widokowe i turystyczne, obecnie jest częściowo zmodernizowana, jednak odcinek Gniewoszów – Spalona jest w złym stanie technicznym.

Szosa biegnie zboczem najwyższego szczytu polskich Gór Orlickich – Orlicy (1084 m), mijamy polanę, gdzie stał wapiennik, a w 1927 r. zbudowano schronisko młodzieżowe Mensehorst am Goldenen Stollen (Orlicka Gęstwina przy Złotych Sztolniach), zniszczone po 1945 r. Za dawnym kamieniołomem wapienia docieramy do doliny Białego Potoku.

Można tu podejść 80 m w prawo szlakiem dojściowym do Złotej Sztolni.

Złota Sztolnia to jaskinia o długości 170 m przy różnicy poziomów 20 m. Powstała w soczewie marmuru podczas poszukiwania złota pod koniec średniowiecza. Sztolnię rudy żelaza wzmiankowano w 1594 r. Od 1841 r. obiekt udostępniono do zwiedzania, ok. 1915 r. jaskinia została zalana przez wodę. Obecnie nie jest udostępniona dla turystów, wejście zabezpieczono kratą jako zimowisko dla nietoperzy.

Podchodzimy lekko zboczami Zielonego Garbu (1026 m) do początku polany, na której położony jest Zieleniec.

Zieleniec to najwyżej położona miejscowość w Sudetach (formalnie część Dusznik-Zdroju), a także znany kurort i największy ośrodek narciarski na Ziemi Kłodzkiej. Znajduje się na wysokości 800-950 m, na zboczach Gór Orlickich. Panuje tu specyficzny mikroklimat z dużą ilością opadów w okresie zimowym, dzięki czemu panują tu doskonałe warunki narciarskie. Wieś powstała w 1719 r. jako osada pasterska, istniała tu także kuźnica, młyny i wapienniki. Od pocz. XX w. rozpoczął się rozwój turystyki i narciarstwa. Do dzisiaj zachowały się dawne zagrody pasterskie.

Mijamy miejsce odpoczynku z kamieniem upamiętniającym Heinricha Rübartscha (1852-1930), prekursora turystyki i narciarstwa w Górach Orlickich (919 m). Pierwotnie stał tu Jaenickestein – pomnik ukończenia Drogi Orlickiej z 1932 r. Całą drogę przez Zieleniec będą nam towarzyszyć widoki na rozległy leśny płaskowyż Gór Bystrzyckich, Góry Stołowe i Sowie oraz Masyw Śnieżnika. Polana usiana jest także wyciągami narciarskimi, kolejami linowymi i trasami zjazdowymi, dwie z nich przechodzą mostkami nad szosą. Schodzimy lekko, mijając Hotel Zieleniec i kompleks obiektów noclegowo-gastronomicznych. Można tu zejść 190 m w lewo do Schroniska Orlica i kościoła (866 m).

Schronisko PTTK Orlica usytuowano w dawnej gospodzie z 1878 r., obok stoi figura św. Jana Nepomucena z 1862 r.

Neoromański kościół św. Anny, zbudowany w 1902 r. jest najwyżej położonym w Sudetach, malowniczo usytuowanym z widokiem na Góry Bystrzyckie. Posiada masywną wieżę, obok stoi figura MB z 1862 r. i krzyż z 1866 r., pochodzące z poprzedniej drewnianej świątyni, która powstała w 1762 r. We wnętrzu znajduje się wyposażenie z lat budowy oraz barokowa pokrywa chrzcielnicy ze starego kościoła. Na pobliskim cmentarzu urządzono lapidarium starych nagrobków, stoi tu kolejny krzyż z 1866 r. Obok kościoła znajduje się współczesny klasztor franciszkanów z domem rekolekcyjnym.

Przecinamy kolej linową W5 z mostkiem trasy zjazdowej i docieramy do budowy dużego hotelu u wylotu doliny Młynówki. Skręcamy w boczną ulicę, rozpoczynając zejście do doliny. Opuszczamy zabudowę Zieleńca, zygzakiem docieramy do ścieżki, gdzie wkraczamy w las. Mijamy zniszczony krzyż z 1889 r. i dolną stację wyciągu W6 na skraju polany. Schodzimy drogą szutrową, w głębi po prawej stoi zabytkowa dawna leśniczówka

Grunwald I. Docieramy do Drogi Dusznickiej w dolinie Bystrzycy Dusznickiej (715 m), którą biegnie dolna szosa do Zieleńca i Lasówki. Koło parkingu z wiatą turystyczną skręcamy w ścieżkę, wkraczając w Góry Bystrzyckie. Podchodzimy dość stromo do szutrówki, którą mijamy kolejną wiatę i docieramy do granicy Rezerwatu Torfowisko pod Zieleńcem.

Rezerwat powstał pierwotnie w 1919 r., reaktywowano go po wojnie w 1954 r., obecnie posiada pow. 231,9 ha. Położony jest na zrównaniu między dolinami Bystrzycy Dusznickiej i Dzikiej Orlicy, a jednocześnie na wododziale zlewisk Morza Bałtyckiego i Północnego. Rezerwat dzieli się na dwie części – Topieliska na pólnocy i Czarne Bagno na południu. Chroni on unikalne torfowisko wysokie, które powstało w epoce polodowcowej na nieprzepuszczalnym marglowym podłożu. Głębokość warstwy torfu wynosi 3,4-8,5 m i znajduje się w fazie zastoju. Tutejszy subarktyczny krajobraz porównywany jest do tundry syberyjskiej. Występują tu rzadkie gatunki roślin: torfowce, turzyca, modrzewnica, borówka bagienna, bagno zwyczajne, mięsożerna rosiczka, wełnianka pochwowata, relikt lodowcowy – brzoza karłowata i sosna błotna oraz kępy kosodrzewiny. Z ptaków zaobserwowano cietrzewia i głuszca. Na torfowisku znajdują się jeziorka zarośnięte częściowo kożuchem roślinnym. Rezerwat udostępniony jest do zwiedzania, znajduje się tu pomost i tablice ścieżki dydaktycznej. Drewniana wieża widokowa z 2007 r. została rozebrana w 2020 r., obecnie trwają starania o pozyskanie funduszy na budowę nowej.

Idziemy groblą, będącą śladem dawnych prac, zmierzających do osuszenia torfowiska, przez lepiej zachowaną północną część rezerwatu – Topieliska. Wzdłuż drogi stoją tablice ze stanowiskami ścieżki dydaktycznej z opisem rezerwatu. Warto przejść w prawo 230-metrowym drewnianym pomostem, który pozwala lepiej obserwować torfowisko. Przecinamy Dziką Orlicę i opuszczamy rezerwat, podchodząc lekko na zbocze Zbójnickiej Góry (828 m). Skręcamy w szutrową Widlastą Drogę (797 m), zmieniając kolor szlaku na niebieski. Przekraczamy Dziką Orlicę w pobliżu jej źródeł. Schodzimy zboczem Zbójnickiej Góry przez Tokowisko i boczną dolinką do wąskiej doliny Czerwonego Potoku u stóp Czyżówki (767 m). Przy pomniku odbudowy Czarnej Drogi z 1999 r. docieramy do asfaltowej Drogi Justyny w dolinie Czerwonego Potoku (660 m). Prowadzi nią leśna droga do Nowych Bobrownik, nazwa pochodzi od imienia matki Chopina. Mijamy parking z wiatą turystyczną i budowane stawy i skręcamy w drogę szutrową, którą rozpoczynamy lekkie podejście. Przecinamy zbocze Wilczej Góry (755 m), potok Elizówkę, zbocze Kuźnickiej Góry (816 m) i Dolinę Strążyska. Na zboczu Koniucha (778 m) docieramy do widoku z wyrębów na Góry Orlickie, z lewej dochodzi Droga Libuszy, której nazwa pochodzi od imienia domniemanej młodzieńczej miłości Chopina z czasów jego pobytu w Dusznikach-Zdroju. Idziemy zboczem Ptasiej Góry (745 m) i Głowacza (740 m), gdzie skręcamy w drogę gruntową, prowadzącą do Schroniska pod Muflonem (690 m).

Schronisko pod Muflonem powstało pod koniec XIX w. w budynku dawnej mlecznej farmy hodowlanej i gospody z 1. poł. tego wieku. Schronisko nosiło oficjalną nazwę Liebe Stille (Miła Cisza), przekręconą szybko przez kuracjuszy z Dusznik-Zdroju na Stille Liebe (Cicha Miłość). Obecna nazwa pochodzi od umieszczonych w sali restauracyjnej głów muflonów. Spod schroniska rozciąga się panorama Wzgórz Lewińskich i Gór Stołowych, obok rośnie pomnikowy Jesion Bolko, zasadzony w 1866 r.

Idziemy łagodnym zejściem zboczem Nowej (737 m), na zboczu poniżej istniał niegdyś przysiółek Pfarrgrund (Księża Dolina).

Opuszczamy las obok miejsca odpoczynku, na skrzyżowaniu zaczyna się asfalt (40 m w prawo stoi krzyż z 1861 r.). Idziemy granicą Dusznik-Zdroju i Szczytnej, mijamy Nawojową (675 m), spod której rozpościera się panorama Gór Stołowych, Bardzkich i skraju Gór Bystrzyckich. Na zboczu znajdowały się zabudowania przysiółka Königsberg (Królewska Góra), należącego do widocznych w dole Starych Bobrownik. Docieramy na siodło pod Wzgórzem Pustelnika (648 m) i Rozdroża pod Nawojową (636 m). Schodzimy ul. Wiejską w Dusznikach-Zdroju koło Wzgórza Rozalii (595 m) do doliny Dusznickiego Potoku, z łąk rozpościerają się widoki na Duszniki-Zdrój, Wzgórza Lewińskie i Góry Stołowe.

Można tu podejść 75 m w prawo schodkami do kaplicy Św. Trójcy pod Wzgórzem Rozalii.

Kaplicę zbudowano po epidemii dżumy z lat 1679-80, w 1704 r. obok powstał nieistniejący już dom pustelnika. W 1970 r. w kaplicy funkcjonowało Muzeum Festiwali Chopinowskich, odbywających się w Dusznikach-Zdroju, zlikwidowane w latach 90. XX w. Obok można zobaczyć figurę leżącej w grocie patronki przeciw zarazom św. Rozalii z 1685 r., fundacji Dawida i Ewy Fraise.

Podchodzimy na siodło pod Górą Dziadka (555 m) na którym stoi kolumna maryjna z 1709 r. fundacji Iohana Klappera. Skręcamy w ul. Sprzymierzonych, którą biegnie dolna szosa do Zieleńca oraz Lasówki i przekraczamy Bystrzycę Dusznicką. Przed nami zabytek na skalę europejską – unikatowe Muzeum Papiernictwa.

Drewniana papiernia powstała w 1605 r., przebudowano ją potem w latach 1709,

1802 i 1930. Papier produkowany był w Dusznikach-Zdroju do 1939 r. W 1968 r. w barokowym budynku otwarto Muzeum Papiernictwa, w którym zobaczyć można ręczną produkcję papieru czerpanego, eksponaty związane z papierem, od starodruków, poprzez pieniądze, na matrycach znaków wodnych kończąc oraz dotyczące dziejów drukarstwa i historii Dusznik-Zdroju.

Przed główną drogą nr 8 Wrocław – Praga skręcamy w chodnik, za którym zaczyna się ul. Kłodzka, którą biegł trakt w kierunku stolicy regionu. Mijamy plebanię i docieramy do kościoła śś. Piotra i Pawła.

Drewniany kościół powstał tu w 1334 r., kolejny murowany zbudowano w poł. XVI w. Świątynię odbudowano po pożarze w 1629 r., w latach 1641-80 zwieńczono ją wieżą. W latach 1708-30 powstał obecny barokowy kościół, dostawiony wg projektu Lorensa Meysera prostopadle do poprzedniej świątyni, rozbudowany później w niewielkim stopniu. Wewnątrz zachowało się cenne barokowe wyposażenie z najbardziej znaną amboną w kształcie wieloryba z rozwartą paszczą z 1730 r., nawiązującą do historii Jonasza, połkniętego przez wieloryba i wyplutego po trzech dniach. Jest to jedna z dwóch tego typu ambon na Śląsku. Ołtarz główny pochodzi z ok. 1730 r., a ołtarze boczne z lat 1720 – pocz. XIX w. Poza tym warto zobaczyć figury Ewangelistów dłuta M. I. Klahra z 1732 r., pomnik św. Jana Nepomucena z lat 1735-40 i rokokowy prospekt organowy z 1780 r. Z pierwotnego wyposażenia zachowała się renesansowa chrzcielnica z 1560 r.

Za kościołem stoi budynek starej, ale ciągle funkcjonującej apteki, w południowej pierzei ulicy znajdowało się kilka zajazdów dla podróżnych (Gasthof zur goldenen Krone – Pod Złotą Koroną, Seibts Gasthaus, Gasthof Goldene Löwe – Złote Lwy). Docieramy do Rynku (533 m), skąd wracamy tą samą trasą, ul. Słowackiego i Kolejową na stację Duszniki-Zdrój.

Wrocław i okolice: