Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”

Trasa zaczyna się na stacji Duszniki-Zdrój (560 m).

Stacja Duszniki-Zdrój znajduje się na zbudowanej przez Pruskie Koleje Państwowe w 1890 r. linii Kłodzko – Szczytna, przedłużonej w 1902 r. do Dusznik-Zdroju i w 1905 r. do Kudowy-Zdroju. W latach 1998-2000 linia była zamknięta na odcinku Polanica-Zdrój – Kudowa-Zdrój w związku ze szkodami powodziowymi, całą trasę ponownie zamknięto w 2010 r. Po rewitalizacji odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój linię ponownie otwarto w 2013 r., a ruch przejęły Koleje Dolnośląskie. Wyremontowano wtedy także stację, powstały nowe perony. Stacja położona jest na północ od miasta i w sporym oddaleniu od zdroju, na zboczu Ceglanej (607 m) i Karwca (611 m). Stacja pełni obecnie funkcję mijanki, posiada dwa czynne tory i jeden nieczynny, prowadzący do ładowni. Na północnym skraju stacji znajdował się niegdyś czwarty tor. Ruch sterowany jest z dobudówki dyżurnego ruchu DZ przy budynku dworca. Na wschodniej głowicy znajduje się nieczynna nastawnia DZ1 z ok. 1911 r., zlikwidowana w 1998 r. Po remoncie służy zasilaniu postawionego obok przekaźnika sieci komórkowej. Położoną na zachodniej głowicy drugą nastawnię zlikwidowano ok. 1975 r. Na zboczu nad stacją znajdowała się wieża ciśnień, rozebrana ok. 1970 r., pozostała po niej ściana oporowa. Prowizoryczny budynek dworca powstał w 1902 r. Obecny o rozczłonkowanej malowniczej bryle, charakterystycznej dla stylu uzdrowiskowego i rodzimego (Heimatstil), pochodzi z lat 1904-06. Do dworca dostawiono murowany budynek ekspedycji towarowej i drewniany magazyn.

Na stacji obieramy szlak żółty, schodzimy deptakiem i schodami do ul. Kolejowej i skręcamy w ul. Słowackiego. Przecinamy drogę nr 8 Wrocław – Praga z potokiem Wapienny i wkraczamy na dusznicką starówkę, po lewej stoi dawny Bahnhof’s-Hotel (Hotel Dworcowy), kawałek dalej kościół MB Różańcowej.

Kościół ewangelicki ufundowany przez Związek Gustawa Adolfa wzniesiono w latach 1845-46, a w 1893 r. dobudowano wieżę. Obecnie świątynia pełni funkcję kościoła polskokatolickiego MB Różańcowej. Obok stoi budynek dawnej szkoły ewangelickiej z 1846 r., obecnie znajduje się tu Ośrodek Pomocy Społecznej.

Docieramy do rynku (533 m), tuż przed nim znajduje się dawny dwór z ok. 1598, przebudowany w XIX/XX w. na Gasthof zum Hummelfürsten (Zajazd pod Książętami Homola), którego nazwa nawiązywała do pobliskiego Zamku Homole, w skład jego posiadłości wchodziły Duszniki-Zdrój.

Na środku rynku stoi kolumna maryjna, postawiona w 1725 r. jako wotum za uratowanie od zarazy, prawdopodobnie z warsztatu L. J. Webera. Przedstawia MB z Dzieciątkiem, poniżej stoją patroni chroniący przed ogniem i zarazą – św. Florian i św. Sebastian. Obok w 2004 r. postawiono rekonstrukcję pręgierza. Na rynku znajduje się także pomnik Sybiraków z 1996 r. Pierwotny ratusz spłonął w 1844 r., obecny znajduje się w kamienicy w zachodniej pierzei rynku. Wzniesiono ją w latach 1584-85 i przebudowano w XVIII w., 1894 r. oraz na początku XX w. Nad wejściem znajduje się herb miasta (św. Piotr) z 1584 r., pozostałość z poprzedniego ratusza.

W kamienicy nr 1 mieścił się Hotel Schwarzer Bär (Czarny Niedźwiedź), w którym nocował w 1669 r. król polski Jan Kazimierz, udający się po abdykacji do Francji, co upamiętnia stosowna tablica. Budynek banku pod nr 4 to dawna Girokasse z 1927 r. Na rogu ul. Sudeckiej stoi dawny Hotel Schwarzes Ross (Czarny Koń) z 1903 r., obecnie Hotel Sonata. Pod nr 8 mieścił się Reinerzer Brauhaus (Dusznicki Dom Piwny) z browarem, ciekawy jest również secesyjny budynek nr 12 z pocz. XX w. Kamienica nr 17 to dawny Hotel Deutsches Haus (Niemiecki Dom).

Z rynku idziemy czerwonym Głównym Szlakiem Sudeckim, deptakiem prowadzącym ul. Mickiewicza. Mijamy pocztę z 1894 r., naprzeciwko stoi dawne kino Wiarus i budynek fundacji św. Wincentego (obecnie klasztor elżbietanek), w którym wypoczywała w 1912 r. przyszła święta, Edyta Stein. W 100. rocznicę tego wydarzenia ustawiono tu okolicznościowy pomnik. Docieramy do pl. Warszawy, gdzie w 2013 r. postawiono kwietną rzeźbę koguta, na miejscu dawnego pomnika Paula von Hindenburga i poległych w I wojnie światowej z 1930 r. Na rogu ul. Krakowskiej stoi dawny Dom Cechu Sukienników z 1715 r., przebudowany w 2. poł. XIX i na pocz. XX w. Przy moście nad Bystrzycą Dusznicką znajduje się figura św. Jana Nepomucena z 1722 r. o nietypowym układzie rąk (jedna z nich nie trzyma krzyża). Wcześniej stała koło papierni, w obecne miejsce przeniesiono ją w 2004 r. Wkraczamy na deptak, którym opuszczamy miejską część Dusznik-Zdroju. Mijamy tor rolkarski i Źródło Felix, odwiercone w latach 1969-71 jako Źródło Jacek. Obecną nazwę nadano na cześć przebywającego w tutejszym uzdrowisku Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego, któremu w 2021 r. wystawiono figurę. Idziemy przez łąki poborowinowe obok powstałego w 1910 r. źródła Agaty, nazwanego na cześć ks. raciborskiej Agaty Hohenlohe-Schillingsfürst, której pomnik postawiono również w 2021 r. Docieramy do części uzdrowiskowej Dusznik-Zdroju, idziemy wzdłuż ul. Chopina. Znajduje się tu ciąg zabytkowych pensjonatów, w dawnej Villi Borussia znajduje się obecnie Willa Scandia. Dalej znajduje się Villa Dora i Louisenhof (obecnie Limba). Naprzeciwko stoi Sanatorium Zimowit złożone z budynków dawnego Park Hotelu z 1872 r. i pensjonatu Hygiea z 1874 r. Mijamy korty i docieramy do pasażu gastronomicznego z willą Ilseneck (obecnie Etiuda). Przecinamy ul. Zdrojową i wkraczamy deptakiem w Park Zdrojowy, na jego skraju stoi stacja meteorologiczna z ok. 1875 r. Po lewej mijamy ogród fenologiczny, w którym kwitnienie gatunków roślin wyraźnie tworzy cztery pory roku. Za ogrodem stoi stary pomnik Fryderyka Chopina z 1897 r. Docieramy do Dworku Chopina.

Klasycystyczny dworek zbudowano w latach 1802–05 z przeznaczeniem na działalność kulturalną. W 1826 r. kurował tu swoje wątłe zdrowie Fryderyk Chopin. Na jego cześć każdego roku w sierpniu, odbywa się tu Międzynarodowy Festiwal Chopinowski, ustanowiony w 1946 r. z inicjatywy Ignacego Potockiego, współzałożyciela Zarządu Uzdrowisk Dolnośląskich. Przed Dworkiem stoi pomnik Chopina z 1976 r. Po drugiej stronie ul. Wojska Polskiego, na wzgórzu nad zdrojem znajduje się neogotycki kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa z lat 1899-1902.

Mijamy odkryte w 1798 r. Ciepłe Źródło (obecnie Pieniawa Chopina) i docieramy do pijalni.

Budynek hali spacerowej powstał w 1. poł. XIX w., gruntownie przebudowano go po 1884 r. Dwa skrzydła rozdzielono pawilonem muzycznym, gdzie koncertowała orkiestra zdrojowa. W 1945 r. w budynku składowana była amunicja, której wybuch dokonał znacznych zniszczeń. Obiekt uruchomiono po remoncie w 1964 r., lokując w nim Pijalnię Wód Mineralnych i kawiarnię. Wystrój wnętrza odtworzono po zniszczeniach powodziowych z 1998 r. Można tu napić się wody z ujęć Pieniawa Chopina i Jan Kazimierz.

Po drugiej stronie parku stoi Stary Dom Zdrojowy z lat 1837-1863, do którego w latach 1874-85 dobudowano Palmiarnię. Rozebrano ją podczas gruntownej przebudowy budynku na Nowy Dom Zdrojowy w latach 1909-11 r.  Budynek posiada neobarokową elewację i secesyjną wieżę zegarowo-kominową. Od 1945 r. działa jako Sanatorium Jan Kazimierz, nazwany na pamiątkę pobytu w mieście w 1669 r. polskiego króla.

Na końcu Parku Zdrojowego znajduje się podświetlana w nocy Kolorowa Fontanna, której początki sięgają 1905 r., w pobliżu rosną dwie pomnikowe lipy. Skręcamy w ul. Parkową, mijając krytą kładkę nad Bystrzycą Dusznicką z 1998 r. Przekraczamy rzekę i skręcamy w deptak, biegnący wzdłuż ul. Podgórze, do 1945 r. stał tu pomnik cesarza Fryderyka III. Wkraczamy w park im. majora Czecha Nowackiego, pilota z czasów II wojny światowej, który spędził ostatnie lata życia w Dusznikach-Zdroju. Upamiętnia go pomnik z 2009 r. Podchodzimy doliną Podgórnej w Górach Orlickich, mijamy plac zabaw i docieramy nad rekreacyjny Czarny Staw z restauracją i wiatą turystyczną. Wracamy na ul. Podgórze i wkraczamy na teren osiedla o tej nazwie. Mijamy dawne pensjonaty założone na terenie młynów Erste i Zweite Kohlauer Mühle, po 1945 r. funkcjonujące jako OW Górnik, dawny ośrodek zakładów Deichsel z Zabrza (nr 36) oraz Villę Rheingold z 1901 r. (nr 35), naprzeciwko której umieszczony był pensjonat Glatzer Rose (nr 6). Na skrzyżowaniu koło przystanku stoi dawny Haus Lindenhof. Na końcu zabudowań Podgórza znajduje się akademicki ośrodek Uniwersytetu w Bydgoszczy i barokowa kaplica Podwyższenia Krzyża Św. z 1707 r. z ciekawą dynamiczną fasadą. Idziemy podnóżem Przyjacielskiej Kopy (737 m), obok wylotu rowerowej trasy singletrack i wyciągu narciarskiego, po czym opuszczamy dolinę Podgórnej i podchodzimy zdecydowanie na siodło z zabudowaniami przysiółka Graniczna (735 m). Mijamy krzyż z 1863 r. i konne Ranczo Panderoza, ulica przechodzi w szutrową. Z łąki na siodle pod Stołkiem (761 m) widać w oddali Góry Stołowe, znajduje się tu także wiata turystyczna. Skręcamy w szutrową Drogę ku Szczęściu, koło dawnej leśniczówki Grenzendorf wkraczamy w las. Przecinamy dolinę Wilcznika i pniemy się do góry zakosami na zboczach Sołtysiej Góry (896 m). Docieramy na skraj lasu w dolinie Wapiennego Potoku, można tu podejść 140 m w prawo do krzyża z 1897 r. w dawnym przysiółku Scholzenhäuser (Sołtysie Domy). Mijamy kulminację Mylnej (879 m) w dole i docieramy do szosy nr 389, prowadzącą przez Góry Bystrzyckie i Orlickie z Międzylesia do Spalonej, Zieleńca i przełęczy Polskie Wrota (tzw. Autostrada Sudecka). Odcinek szosy z Zieleńca na Przełęcz Polskie Wrota nosi także miano Drogi Orlickiej, gdyż prowadzi wzdłuż głównego grzbietu Gór Orlickich i jest jednym z najwyżej położonych w polskich Sudetach.

Droga powstała w latach 1931–38 wzdłuż ówczesnej granicy niemiecko-czechosłowackiej, równolegle do czeskiej linii obronnej w Górach Orlickich. Oficjalnie miała pełnić rolę turystyczną, przy jej budowie ważną rolę pełniły też względy militarne, miała bowiem pomóc w szybkim rozlokowaniu wojsk w razie konfliktu. Drodze nadano imię Hermanna Göringa, który podobno polował w okolicznych lasach. Ma duże walory widokowe i turystyczne, obecnie jest częściowo zmodernizowana, jednak odcinek Gniewoszów – Spalona jest w złym stanie technicznym.

Szosa biegnie zboczem najwyższego szczytu polskich Gór Orlickich – Orlicy (1084 m), mijamy polanę, gdzie stał wapiennik, a w 1927 r. zbudowano schronisko młodzieżowe Mensehorst am Goldenen Stollen (Orlicka Gęstwina przy Złotych Sztolniach), zniszczone po 1945 r. Za dawnym kamieniołomem wapienia docieramy do doliny Białego Potoku.

Można tu podejść 80 m w prawo szlakiem dojściowym do Złotej Sztolni.

Złota Sztolnia to jaskinia o długości 170 m przy różnicy poziomów 20 m. Powstała w soczewie marmuru podczas poszukiwania złota pod koniec średniowiecza. Sztolnię rudy żelaza wzmiankowano w 1594 r. Od 1841 r. obiekt udostępniono do zwiedzania, ok. 1915 r. jaskinia została zalana przez wodę. Obecnie nie jest udostępniona dla turystów, wejście zabezpieczono kratą jako zimowisko dla nietoperzy.

Podchodzimy lekko zboczami Zielonego Garbu (1026 m) do początku polany, na której położony jest Zieleniec – znany kurort i największy ośrodek narciarski na Ziemi Kłodzkiej. Widać stąd rozległy leśny płaskowyż Gór Bystrzyckich. Docieramy do miejsca odpoczynku z kamieniem upamiętniającym Heinricha Rübartscha (1852-1930), prekursora turystyki i narciarstwa w Górach Orlickich (919 m). Pierwotnie stał tu Jaenickestein – pomnik ukończenia Drogi Orlickiej z 1932 r. Zmieniamy kolor szlaku na zielony i skręcamy w drogę szutrową, która pnie się zboczami Szymonków (1071 m). Z wyrębów widać Góry Sowie, Bardzkie i Bystrzyckie, przekraczamy Biały Potok i docieramy do rozdroża, gdzie warto podejść 200 m w lewo szlakiem dojściowym na szczyt Orlicy (1084 m).

Orlica jest najwyższym szczytem polskiej części Gór Orlickich, zbudowanym z łupków krystalicznych z wkładkami wapieni. W końcu XVIII w. szczyt stał się celem wycieczek kuracjuszy z Dusznik-Zdroju i turystów, odwiedzili go: cesarz Józef II (1779), późniejszy prezydent USA John Quincy Adams (1800) i Fryderyk Chopin (1826). W 1881 r. Heinrich Rübartsch wzniósł tu wieżę widokową, a rok później schronisko Hohe Mense Baude, które serwowało słynne wino z jagód. Kolejna wieża po stronie czeskiej została zniszczona w 1919 r. W 1946 r. schronisko spłonęło, do dzisiaj zachowały się tylko zarysy murów. W 2020 r. na szczycie powstała wieża widokowa o wys. 25,5 m, zbudowana z drewna z kamienną podstawą. Można stąd podziwiać rozległą panoramę Gór Stołowych, Kamiennych, Sowich, Bardzkich, Złotych i Bystrzyckich oraz Masywu Śnieżnika i Pogórza Orlickiego, przy dobrych warunkach widać także Karkonosze. Z Orlicy do osiedla Podgórze prowadzi trasa rowerowa Singletrack Glacensis. W pobliżu wieży, po stronie czeskiej odsłonięto w 2012 r. pomnik upamiętniający pobyt trzech wspomnianych wcześniej osobistości.

Schodzimy ścieżką, biegnącą granicą polsko-czeską, po czeskiej stronie znajduje się rezerwat Pod Vrchmezím, chroniący górski las mieszany.

Opuszczamy granicę koło odejścia trasy singletrack, drogą gruntową schodzimy z powrotem do Drogi Orlickiej (rozdroże Pod Sołtysią Kopą). Docieramy na polanę z dawnym przysiółkiem Scholzenhäuser (Sołtysie Domy), w dole koło samotnej chaty stoi krzyż z 1897 r. Mijamy dawny kamieniołom czerwonego granitu i osiągamy parking z punktem widokowym na Sołtysiej Kopie (896 m). Rozciąga się stąd panorama Gór Stołowych, Sowich, Bardzkich i Bystrzyckich z położonymi w dole Dusznikami-Zdrojem. Schodzimy szosą wzdłuż Wilczego Zbocza należącego do Granicznej (942 m), na polanie poniżej znajdowało się schronisko Grenzendorfer Höhen Baude. Osiągamy kolejny punkt widokowy, mijamy przekaźnik GSM i wracamy w pobliże granicy koło parkingu.

Na łące po czeskiej stronie znajduje się rezerwat Hořečky, którego nazwa wzięła się od największego w Sudetach stanowiska goryczuszki czeskiej, poza tym rosną tu podkolan zielonawy i arnika górska.

Mijamy niewielką kulminację Krupy (830 m) i wkraczamy do lasu, gdzie znajduje się dawne przejście graniczne, prowadzące do czeskiej Čihalki (787 m). Stał tu niegdyś pomalowany na czarno krzyż.

Można tu podejść 220 m ścieżką graniczną w lewo na kulminację 801 m, na której stoi kamienny Czarny Krzyż. Jego nazwa pochodzi od wspomnianego wcześniej drugiego krzyża, który stał na skrzyżowaniu dróg koło przejścia granicznego. Podobno w 1639 r. poległ tu czeski generał w czasie wojny trzydziestoletniej, krzyżyk na szczycie sugeruje jednak, że obiekt odgraniczał dobra panów kłodzkich i czeskich.

Opuszczamy okolice granicy, za Rozdrożem nad Kozią Halą docieramy do polany z osiedlem o tej nazwie. Mijamy wyciąg narciarski i punkt widokowy na Góry Bystrzyckie oraz rozległy Ośrodek Szkolenia Piechoty Górskiej Jodła, położony na zboczu Jelenia (800 m). Schodzimy do Skrzyżowania nad Kozią Halą, gdzie zmieniamy kolor szlaku na czarny, biegnący dawnym przebiegiem Głównego Szlaku Sudeckiego. Koło DW na Koziej Hali schodzimy schodkami z szosy (717 m).

Na pocz. XIX w. powstał tu Ziegenanstalt, gdzie stosowano kurację mleczną i żętycową, produktami wypasu na miejscowej hali. Docierali tu kuracjusze z Dusznik-Zdroju, a sama kuracja stała się specjalnością uzdrowiska. Pod koniec XIX w. obiekt przekształcono na schronisko Ziegenhausbaude, po 1945 r. znajdował się tu DW Korund.

Drogą gruntową schodzimy dość stromo przez las na skraj kompleksu zabudowań Jamrozowej Polany (659 m).

W okresie międzywojennym na polanie urządzono tor saneczkowy i bobslejowy oraz skocznię narciarską, zniszczone po 1945 r. Pod koniec lat 80. XX w. powstał tu ośrodek treningowy narciarstwa klasycznego i biathlonu, latem używany do treningów na rolkach.

Obecnie obiekt wchodzi w skład kompleksu Tauron Duszniki Arena z hotelem i mini-browarem. Wokół Gajowej (700 m) poprowadzono dwie pętle toru ćwiczebnego dla narciarzy biegowych, a latem – nartorolek.

Mijamy kapliczkę z 1827 r. i przecinamy drogę dojazdową do kompleksu (ul. Olimpijska), mostkiem nad ulicą biegnie wspomniany tor ćwiczebny. Przecinamy tor i skrajem zarastającej polany okrążamy Gajową. Wkraczamy w las, gdzie znajdował się niegdyś przysiółek Scheibe, przecinamy asfaltowy deptak, docierając do stromego zbocza, gdzie znajdował się Park Leśny. Schodzimy stromo dawnymi alejkami do dróg stokowych. W dole stoi budynek dawnego Fremdenheim Waidmannsruh z lat 1912-13, w którym po 1945 r. mieścił się Szpital Uzdrowiskowy Chopin. Koło dawnej willi Rheinhessen skręcamy w ścieżkę, która sprowadza nas do ul. Parkowej, na początku uzdrowiska w Dusznikach-Zdroju. Biegł tędy początek naszej trasy, którą wracamy przez Park Zdrojowy, łąki poborowinowe i rynek na stację.