Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”

Trasa zaczyna się na przystanku Lewin Kłodzki (441 m).

Przystanek Lewin Kłodzki znajduje się na zbudowanej przez Pruskie Koleje Państwowe w 1890 r. linii Kłodzko – Szczytna, przedłużonej w 1902 r. do Dusznik-Zdroju i w 1905 r. do Kudowy-Zdroju. W latach 1998-2000 linia była zamknięta na odcinku Polanica-Zdrój – Kudowa-Zdrój w związku ze szkodami powodziowymi, całą trasę ponownie zamknięto w 2010 r. Po rewitalizacji odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój linię ponownie otwarto w 2013 r., a ruch przejęły Koleje Dolnośląskie. Stacja powstała wraz z otwarciem odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój w 1905 r., posiadała trzy tory przelotowe i jeden ślepy, prowadzący do murowanej ekspedycji towarowej. Ok. 1980 r. stację zredukowano do roli przystanku, pozostałości torów bocznych rozebrano podczas remontu w 2013 r., a budynek ekspedycji ok. 2015 r. Zachowała się natomiast ceglana wieża ciśnień z lat 1904-05 o wys. 15 m i drewniany budynek dworca z 1905 r. Nawiązuje on stylem do architektury tyrolskiej i posiada ciekawą dekorację snycerską. Obecnie używany jest do celów mieszkalnych. Za dworcem znajduje się opuszczony budynek mieszkalny pracowników kolejowych z tego samego okresu.

Łącznikowym szlakiem żółtym docieramy do Rozwidlenia przy stacji Lewin Kłodzki i krzyża z 1918 r., gdzie obieramy szlak czarny. Skręcamy w ścieżkę, jej lewą odnogą podchodzimy na widokowe wzgórze 450 m z kolumną maryjną z 1884 r. Widać stąd pasmo Grodźca i położony w dole Lewin Kłodzki z wiaduktem kolejowym.

Wiadukt kolejowy, jeden z największych na Dolnym Śląsku, przerzucono nad doliną Klikawy (Bystrej) i obecną drogą krajową nr 8 (szosa Wrocław – Praga). Zbudowany został przez włoskich budowniczych z Południowego Tyrolu w latach 1903-04. Ze względu na szybkie tempo robót uzyskał miano Schnelle Viadukt (Szybki Wiadukt). Kamienna budowla przebiegająca po łuku ma 117,3 m długości i 25 m wysokości i ładnie wpisuje się w otaczający krajobraz. Wiadukt ma sześć przęseł i stanowi adaptację podobnych obiektów, znanych z kolei alpejskich. Wykonano go z ciosanych bloków piaskowca i nawiązuje formą do rzymskich akweduktów. Od 2021 r. obiekt jest podświetlany w nocy. Linia dalej wspina się krętymi łukami zboczami masywu Grodźca do przystanku Kulin Kłodzki (635 m).

Schodzimy do doliny Klikawy i zabudowy dawnego miasta na ul. Obrońców Warszawy. Mijamy dawny zajazd Zum Guten Willen (Pod Dobrą Wolą) z 1887 r. i figurę św. Jana Nepomucena z 1711 r. Naprzeciwko stoi krzyż kamienny, datowany na 1560 r. Naprzeciwko poczty znajdowało się kino Violetta, nazwane w latach 70. XX w. od imienia najsławniejszej mieszkanki Lewina Kłodzkiego – Violetty Villas. Za krzyżem z 1899 r. docieramy na rynek (pl. Kościuszki, 447 m).

W południowej pierzei rynku stoi barokowy dawny ratusz z wieżyczką zegarową z lat 1773-74. Był siedzibą władz miasta, później gminy, do 1965 r. na wieżyczce działał zegar. W latach 90. XX w. Urząd Gminy przeniesiono do nowego budynku przy ul. Nad Potokiem, a stary ratusz przeznaczono na cele mieszkalne. Obok stoi barokowy pałac mieszczański z 1773 r. W latach 70. i 80. XX w. mieścił się w nim Dom Pracy Twórczej i Muzeum Archeologiczne, po pożarze w 1990 r. budynek popadł w ruinę.

Na rynku stoi figura św. Jana Nepomucena z 1717 r.  wyrzeźbiona przez Johanna Siegla z fundacji Georga Stanke. Obok figury świętego stoją cztery putta z jego atrybutami. Na rogu ul. Kościelnej znajduje się kolumna maryjna z 1687 r. W zachodniej części rynku postawiono pomnik poległych w I wojnie światowej, zamieniony w 1945 r. na monument poświęcony bohaterom poległym za wolność i demokrację. Po drugiej stronie placu w 1999 r. powstał pomnik Sybiraków. Rynek otoczony jest kamienicami z XVIII-XIX w. W jednej z nich, we wschodniej pierzei znajduje się klasztor elżbietanek.

Z rynku kierujemy się ul. Kościelną do ul. Okrzei.

Mijamy krzyż z 1772 r. i skręcamy w ul. Nad Potokiem, koło kapliczki i Urzędu Gminy. Opuszczamy zabudowę miejscowości i skręcamy w boczną ulicę, prowadzącą wzdłuż doliny Klikawy. Mijamy dawny dom strzelecki i docieramy do kompleksu trzech stawów rekreacyjnych z miejscem odpoczynku. Przekraczamy Klikawę i deptakiem docieramy do szosy z Lewina Kłodzkiego w przysiółku Lasek Miejski. Po obu stronach szosy stoją zabytkowe budynki OW Maria, w północnym znajdowała się restauracja zum Stadtwalde. Pod południowym budynkiem stoi krzyż z 1818 r., a naprzeciwko niego kaplica (471 m).

Barokowa kaplica św. Jana Nepomucena znajduje się u zbiegu dolin Klikawy i Kościelskiego Potoku. Ufundował ją w latach 1727-30 młynarz z Jawornicy Dawid Walke jako wotum za uzdrowienie ciężko chorej 20-letniej córki. Wewnątrz można zobaczyć barokowe wyposażenie, ołtarz główny z 1733 r. jest dziełem Karola Flackera i przedstawia apoteozę św. Jana Nepomucena, ołtarze boczne przeniesiono z kościoła w Lewinie Kłodzkim. Ambona i chór muzyczny powstały w 1841 r. W dobudówce przy kaplicy do 1937 r. przebywali pustelnicy, których źródłem utrzymania była niewielka pensja miejska i datki wiernych. Pustelnik Benedikt Seidel ufundował w 1894 r. kalwarię na pobliskim zboczu wzgórza.

Zmieniamy kolor szlaku na zielony, idziemy szosą w górę doliny Kościelskiego Potoku na granicy północnego skraju Gór Orlickich i Pogórza Orlickiego. Na Rozdrożu pod Jerzykowicami przychodzi szlak żółty, którym będziemy się dalej kierować. Docieramy do wsi Kocioł (502 m) i przekraczamy granicę polsko-czeską, na przejściu stał niegdyś urząd celny z 1893 r., funkcjonujący później jako przedszkole. Po stronie czeskiej znajduje się przysiółek Kotel, mijamy dawny zajazd Zur Weintraube (Pod Winogronem) i skręcamy w drogę gruntową, skracając zakosy szosy. Przecinamy ją ponownie i osiągamy linię grzbietu (616 m) z miejscem odpoczynku. Ulicą docieramy do zabudowań miejscowości Olešnice v Orlických horách i kościoła.

Miejscowość wzmiankowana była w 1354 r., w XV-XVI w. stanowiła ośrodek wydobycia i hutnictwa rudy żelaza. W 1607 r. cesarz Rudolf II nadał jej prawa miejskie, później odebrane. W 1938 r. zamieszkana przez Niemców Sudeckich miejscowość przyłączono do III Rzeszy. W 1945 r. wysiedlono niemieckich mieszkańców a liczba ludności spadła o połowę.

Barokowy kościół św. Marii Magdaleny z lat 1702-05 wzniósł K. Klingert, prawdopodobnie wg projektu M. Rossiego. Świątynia została odbudowana po pożarze w 1861 r. Wewnątrz znajduje się rokokowy ołtarz główny z obrazem E. Naumanna z 1904 r., neobarokowe ołtarze boczne z XIX w. oraz rzeźby świętych z 2. poł. XVIII w. Przy bramie stoi krzyż z 1813 r., na otaczającym świątynię cmentarzu zachowało się sporo przedwojennych nagrobków.

Za kościołem znajduje się rynek dawnego miasteczka.

Barokowy ratusz z lat 1703-1709, został odbudowany po pożarze w 1862 r., mieści obecnie restaurację Lovecký zámeček. Obecny urząd gminy ulokowany jest od 1938 r. w budynku dawnej szkoły z wieżą z końca XIX w. Wewnątrz można zobaczyć mechaniczną szopkę Josefa Utza z lat międzywojennych. Pod budynkiem znajduje się pręgierz z 1718 r. Na rynku stoi także barokowe Ukrzyżowanie z 1718 r. i figura św. Jana Nepomucena z 1826 r.

Zmieniamy kolor szlaku na zielony i wracamy do miejsca odpoczynku za kościołem. Rozpoczynamy podejście na boczny grzbiet Gór Orlickich, obok Hotelu Hartman wkraczamy w las i skręcamy w drogę bitą, która doprowadza nas do rozdroża.

Warto tu podejść 100 m prosto na szczyt Feistův kopec (711 m) z wieżą widokową. Wieża o wys. 26 m powstała w 2020 r. staraniem gminy i właścicieli pobliskiego hotelu i ośrodka narciarskiego Hartman. Z wieży można obserwować panoramę Gór Stołowych, Wzgórz Lewińskich i Gór Orlickich z pobliską Orlicą. Po czeskiej stronie widać Pogórze Orlickie i dalekie Góry Jastrzębie.

Schodzimy do drogi bitej, mijamy widokową polanę, za siodłem docieramy do granicy polsko-czeskiej i rozdroża Pańska Góra zachód (701 m). Podchodzimy drogą gruntową na siodło pod Pańszczycą (724 m), gdzie skręcamy w ścieżkę graniczną. Dość stromym podejściem skrajem lasu docieramy na rozległą halę na Pańskiej Górze (782 m).

Pańska Góra zbudowana jest z łupków łyszczykowych z wkładkami wapieni krystalicznych. Południowe zbocze po czeskiej stronie zajmuje użytkowana rolniczo łąka, północne po polskiej stronie pokryte jest zarastającą halą. Ze szczytu rozciąga się panorama Pogórza i Gór Orlickich z potężnym masywem Orlicy, z siodła za szczytem widać Wzgórza Lewińskie i Góry Stołowe.

Mijamy siodło i wkraczamy w las na skrzyżowaniu Pańska Góra wschód (791 m).

Przechodzimy na czeską stronę, drogą bitą na południowych zboczach kulminacji Hraniční les (843 m) docieramy do rozdroża nad Čihalką. Wracamy tu na szlak żółty, którym podchodzimy szutrówką na dawne przejście graniczne (787 m), położone na głównym grzbiecie Gór Orlickich. Stał tu niegdyś pomalowany na czarno krzyż.

Można tu podejść 220 m ścieżką graniczną w lewo na kulminację 801 m, na której stoi kamienny Czarny Krzyż. Jego nazwa pochodzi od wspomnianego wcześniej drugiego krzyża, który stał na skrzyżowaniu dróg koło przejścia granicznego. Podobno w 1639 r. poległ tu czeski generał w czasie wojny trzydziestoletniej, krzyżyk na szczycie sugeruje jednak, że obiekt odgraniczał dobra panów kłodzkich i czeskich.

Przechodzimy na polską stronę i skręcamy w Drogę Orlicką, którą biegnie szosa nr 389 z Międzylesia przez Spaloną i Zieleniec na Przełęcz Polskie Wrota.

Droga, zwana Autostradą Sudecką, powstała w latach 1931–38 wzdłuż ówczesnej granicy niemiecko-czechosłowackiej, równolegle do czeskiej linii obronnej w Górach Orlickich. Oficjalnie miała pełnić rolę turystyczną, przy jej budowie ważną rolę pełniły też względy militarne, miała bowiem pomóc w szybkim rozlokowaniu wojsk w razie konfliktu. Drodze nadano imię Hermanna Göringa, który podobno polował w okolicznych lasach. Ma duże walory widokowe i turystyczne, obecnie jest częściowo zmodernizowana, jednak odcinek Gniewoszów – Spalona jest w złym stanie technicznym. Odcinek szosy z Zieleńca na Przełęcz Polskie Wrota nosi także miano Drogi Orlickiej, gdyż prowadzi wzdłuż głównego grzbietu Gór Orlickich i jest jednym z najwyżej położonych w polskich Sudetach.

Schodzimy do polany z osiedlem Kozia Hala. Mijamy wyciąg narciarski i punkt widokowy na Góry Bystrzyckie oraz rozległy Ośrodek Szkolenia Piechoty Górskiej Jodła, położony na zboczu Jelenia (800 m). Docieramy do Skrzyżowania nad Kozią Halą (743 m), gdzie skręcamy w szutrówkę, dalej drogą bitą podchodzimy do linii grzbietu (770 m). Skręcamy w drogę gruntową, która przechodzi w ścieżkę i schodzimy stromo do Przełęczy Polskie Wrota (660 m).

Przez przełęcz biegła już w starożytności jedna z odnóg Szlaku Bursztynowego, a później trakt łączący Śląsk z Czechami. Obecnie prowadzi tędy szosa Wrocław – Praga. Przełęcz znajduje się także na wododziale zlewisk dwóch mórz, potok Jastrzębik płynący na wschód znajduje się w zlewisku Morza Bałtyckiego, natomiast płynący na zachód Wyżnik – w zlewisku Morza Północnego.

Drogą szutrową z widokiem na stromą kopkę Gomoły z ruinami Zamku Homole podchodzimy na grzbiet z Rozdrożem nad Przełęczą Polskie Wrota (680 m). Skręcamy w ścieżkę, przechodzącą w drogę gruntową, którą schodzimy przez łąki do bocznej doliny z zabudowaniami wyludnionej Jawornicy. Obok dawnej szkoły skręcamy w szutrówkę, mijamy zniszczony krzyż, kolejny tym razem kompletny pochodzi z 1909 r. Docieramy do doliny Klikawy i szosy z Jerzykowic Małych, stoi tu kaplica (519 m).

Barokową kaplicę MB wzniesiono w 1714 r. z fundacji Melchiora Tautza i Dawida Walke dla upamiętnienia zarazy, która rok wcześniej nawiedziła Jawornicę. Skromny wystrój wnętrza pochodzi z ok. 1740 r. Wskutek wyludniania się wsi przestano odprawiać w niej nabożeństwa.

Zmieniamy kolor szlaku na zielony, idziemy w dół doliny Klikawy do kaplicy w Lasku Miejskim (471 m), gdzie byliśmy już na początku trasy. Stąd wracamy tą samą drogą szlakiem czarnym przez Lewin Kłodzki, gdzie można ominąć rynek i ul. Nad Potokiem dojść koło Urzędu Gminy bezpośrednio do ul. Obrońców Warszawy. Docieramy na stację Lewin Kłodzki, gdzie kończy się nasza trasa.