
Trasa 23 (13,6 km, 4.05 h):
Lewin Kłodzki – 4,9 km – Taszów – 1,6 km – Borowa – 2,2 km – Jarków – 4,9 km – Kudowa-Zdrój
Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”
Dojazd – stacje Lewin Kłodzki i Kudowa-Zdrój na linii Kłodzko – Kudowa-Zdrój (D15).
Charakterystyka – Krótka trasa biegnąca przez Pogórze Orlickie, szlak czarny, od centrum Lewina Kłodzkiego szlak zielony, w Taszowie przez chwilę szlak niebieski, dalej szlak żółty. Nawierzchnia – głównie drogi szutrowe, bite i gruntowe z krótkimi odcinkami dróg asfaltowych.
Atrakcje:
- – Lewin Kłodzki – zabytkowa stacja, wiadukt kolejowy, rynek z dawnym ratuszem i barokowym pałacem
- – widoki znad Lewina Kłodzkiego i Taszowa
- – Taszów – kaplica
- – widoki znad Jarkowa i na grzbiecie Ptasznicy
- – Zakrze – zakłady włókiennicze
- – Kudowa-Zdrój – zabytkowa stacja
Trasa zaczyna się na przystanku Lewin Kłodzki (441 m).
Przystanek Lewin Kłodzki znajduje się na zbudowanej przez Pruskie Koleje Państwowe w 1890 r. linii Kłodzko – Szczytna, przedłużonej w 1902 r. do Dusznik-Zdroju i w 1905 r. do Kudowy-Zdroju. W latach 1998-2000 linia była zamknięta na odcinku Polanica-Zdrój – Kudowa-Zdrój w związku ze szkodami powodziowymi, całą trasę ponownie zamknięto w 2010 r. Po rewitalizacji odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój linię ponownie otwarto w 2013 r., a ruch przejęły Koleje Dolnośląskie. Stacja powstała wraz z otwarciem odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój w 1905 r., posiadała trzy tory przelotowe i jeden ślepy, prowadzący do murowanej ekspedycji towarowej. Ok. 1980 r. stację zredukowano do roli przystanku, pozostałości torów bocznych rozebrano podczas remontu w 2013 r., a budynek ekspedycji ok. 2015 r. Zachowała się natomiast ceglana wieża ciśnień z lat 1904-05 o wys. 15 m i drewniany budynek dworca z 1905 r. Nawiązuje on stylem do architektury tyrolskiej i posiada ciekawą dekorację snycerską. Obecnie używany jest do celów mieszkalnych. Za dworcem znajduje się opuszczony budynek mieszkalny pracowników kolejowych z tego samego okresu.
Łącznikowym szlakiem żółtym docieramy do Rozwidlenia przy stacji Lewin Kłodzki i krzyża z 1918 r., gdzie obieramy szlak czarny. Skręcamy w ścieżkę, jej lewą odnogą podchodzimy na widokowe wzgórze 450 m z kolumną maryjną z 1884 r. Widać stąd pasmo Grodźca i położony w dole Lewin Kłodzki z wiaduktem kolejowym.
Wiadukt kolejowy, jeden z największych na Dolnym Śląsku, przerzucono nad doliną Klikawy (Bystrej) i obecną drogą krajową nr 8 (szosa Wrocław – Praga). Zbudowany został przez włoskich budowniczych z Południowego Tyrolu w latach 1903-04. Ze względu na szybkie tempo robót uzyskał miano Schnelle Viadukt (Szybki Wiadukt). Kamienna budowla przebiegająca po łuku ma 117,3 m długości i 25 m wysokości i ładnie wpisuje się w otaczający krajobraz. Wiadukt ma sześć przęseł i stanowi adaptację podobnych obiektów, znanych z kolei alpejskich. Wykonano go z ciosanych bloków piaskowca i nawiązuje formą do rzymskich akweduktów. Od 2021 r. obiekt jest podświetlany w nocy. Linia dalej wspina się krętymi łukami zboczami masywu Grodźca do przystanku Kulin Kłodzki (635 m).
Schodzimy do doliny Klikawy i zabudowy dawnego miasta na ul. Obrońców Warszawy.
Mijamy dawny zajazd Zum Guten Willen (Pod Dobrą Wolą) z 1887 r. i figurę św. Jana Nepomucena z 1711 r. Naprzeciwko stoi krzyż kamienny, datowany na 1560 r. Naprzeciwko poczty znajdowało się kino Violetta, nazwane w latach 70. XX w. od imienia najsławniejszej mieszkanki Lewina Kłodzkiego – Violetty Villas. Za krzyżem z 1899 r. docieramy na rynek (pl. Kościuszki, 447 m).
W południowej pierzei rynku stoi barokowy dawny ratusz z wieżyczką zegarową z lat 1773-74. Był siedzibą władz miasta, później gminy, do 1965 r. na wieżyczce działał zegar. W latach 90. XX w. Urząd Gminy przeniesiono do nowego budynku przy ul. Nad Potokiem, a stary ratusz przeznaczono na cele mieszkalne. Obok stoi barokowy pałac mieszczański z 1773 r. W latach 70. i 80. XX w. mieścił się w nim Dom Pracy Twórczej i Muzeum Archeologiczne, po pożarze w 1990 r. budynek popadł w ruinę.
Na rynku stoi figura św. Jana Nepomucena z 1717 r. wyrzeźbiona przez Johanna Siegla z fundacji Georga Stanke. Obok figury świętego stoją cztery putta z jego atrybutami. Na rogu ul. Kościelnej znajduje się kolumna maryjna z 1687 r. W zachodniej części rynku postawiono pomnik poległych w I wojnie światowej, zamieniony w 1945 r. na monument poświęcony bohaterom poległym za wolność i demokrację. Po drugiej stronie placu w 1999 r. powstał pomnik Sybiraków. Rynek otoczony jest kamienicami z XVIII-XIX w. W jednej z nich, we wschodniej pierzei znajduje się klasztor elżbietanek.
Z rynku kierujemy się szlakiem zielonym ul. Kościelną do ul. Okrzei. Mijamy krzyż z 1772 r. i skręcamy w ul. Nad Potokiem, koło kapliczki i Urzędu Gminy. Opuszczamy zabudowę miejscowości i ul. Górską podchodzimy do dawnego schroniska młodzieżowego (obecnie pensjonat Zamek na Wzgórzu) i kapliczki z 1. poł. XIX w. Wkraczamy w Pogórze Orlickie, drogą bitą przez łąki nad wsią Krzyżanów z widokiem na Wzgórza Lewińskie oraz Góry Stołowe i Orlickie docieramy do lasu. Krótkim, ale dość stromym podejściem osiągamy siodło pod Taszowskimi Górkami (671 m), gdzie opuszczamy las. Skręcamy w ścieżkę i schodzimy przez łąki na skraj zabudowań Taszowa. Rosną tu pomnikowe drzewa – jawor i jesion. Docieramy do skrzyżowania szlaków Taszów rozwidlenie, gdzie stoi zniszczony krzyż z 1863 r. (628 m). Zmieniamy kolor szlaku na niebieski i skręcamy do zabudowań wsi. Mijamy dwa pomnikowe kasztanowce i XIX-wieczny krzyż, docierając do szosy z Kotła. Ponownie zmieniamy kolor szlaku, tym razem na żółty (632 m).
Na skrzyżowaniu stoi opuszczona dawna strażnica graniczna z lat międzywojennych, w której funkcjonował OW Akademii Rolniczej we Wrocławiu i OW Maria. Naprzeciwko znajduje się kaplica św. Jadwigi Królowej z lat 1890-91.
Podchodzimy szosą do końca zabudowy Taszowa, mijamy pomnikowy jawor i krzyż z 1932 r.
Szosa przechodzi w drogę gruntową, łąką z widokiem na Wzgórza Lewińskie i Góry Orlickie docieramy do lasu, gdzie znajduje się szczyt Borowej (701 m). Schodzimy bitą drogą wzdłuż granicy polsko-czeskiej przez niewyraźną kulminację Strażnej (690 m). Wychodzimy na łąkę, gdzie opuszczamy granicę, schodzimy dość stromo zakosami z widokiem na Wzgórza Lewińskie i Góry Stołowe do zabudowań Jarkowa. Mijamy Anielską Oborę z kolekcją ponad 1500 wyobrażeń aniołów i ekologicznym gospodarstwem aroniowym i docieramy do szosy w centrum wsi, obok krzyża z 1897 r. (475 m). Na rozdrożu Jarków rozwidlenie, koło dawnego zajazdu zum Bergfrieden (Pod Górskim Spokojem) skręcamy w drogę szutrową. Mijamy Rancho Stokrotka i opuszczamy Jarków, podchodząc na skraj lasu (515 m) pod Ptasznicą (605 m). Rozpościera się stąd kolejny widok na Wzgórza Lewińskie i Góry Stołowe. Drogą bitą wkraczamy w las, docierając z powrotem do granicy polsko-czeskiej na rozdrożu Pod Ptasznicą. Schodzimy drogą gruntową obok leśnej mogiły i opuszczamy granicę (446 m). Docieramy do drogi bitej w dolinie Dolskiego Potoku i skręcamy w drogę gruntową, którą pokonujemy potok brodem (395 m). Docieramy do osiedla Kudowy-Zdroju – Zakrza, ul. Fabryczną mijamy duży kompleks fabryczny.
Zakłady włókiennicze Christian Dierig A.G. powstały w latach 1905-06. W 1943 r. przestawiono je na produkcję silników i części samolotowych pod szyldem Vereinigte Deutsche Motorenwerke. W okresie powojennym funkcjonowały tu Kudowskie Zakłady
Przemysłu Bawełnianego, zlikwidowane w 1991 r. Obecnie teren ten zajęty jest częściowo przez mniejsze firmy. Zakłady posiadały zachowaną do dzisiaj wieżę ciśnień.
Docieramy do zabudowań osiedla, mijamy wystawiony w 1960 r. pomnik 1000-lecia Polski i zabytkowe osiedle robotnicze z ok. 1905 r.
Przed przejazdem kolejowym znajduje się dawna parowozownia z 1905 r., użytkowana obecnie przez hurtownię i ceglana wieża ciśnień z lat 1904-05. Naprzeciwko stoi kolejowy dom mieszkalny. Obiekty wchodziły w skład kompleksu zabudowań stacji Kudowa-Zdrój.
Przekraczamy tory i skręcamy w brukowaną drogę dojazdową wzdłuż torów stacyjnych, przecinając pozostałości dawnej bocznicy majątku Czermna z 1908 r. Docieramy do stacji Kudowa-Zdrój (385 m), gdzie kończy się nasza trasa.
Stacja Kudowa-Zdrój (do 1945 r. Bad Kudowa-Sackisch, czyli Kudowa-Zdrój Zakrze) znajduje się na zbudowanej przez Pruskie Koleje Państwowe w 1890 r. linii Kłodzko – Szczytna, przedłużonej w 1902 r. do Dusznik-Zdroju i w 1905 r. do Kudowy-Zdroju. Rok później linia została przedłużona w pobliże granicy prusko-austriackiej do Kudowy Słonego. Ruch pasażerski na tym odcinku został skasowany w 1945 r., w latach 1955-56 r. rozebrano tory, a Kudowa-Zdrój została stacją końcową. W latach 1998-2000 linia była zamknięta na odcinku Polanica-Zdrój – Kudowa-Zdrój w związku ze szkodami powodziowymi, całą trasę ponownie zamknięto w 2010 r. Po rewitalizacji odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój linię ponownie otwarto w 2013 r., a ruch przejęły Koleje Dolnośląskie. Stacja powstała wraz z otwarciem odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój w 1905 r. Posiada dwa perony i pięć torów, umożliwiających odstawienie składu pociągu po przybyciu na stację końcową. Niegdyś na stacji znajdował się jeszcze jeden tor, prowadzący do lokomotywowni z obrotnicą. Ruch obsługuje nastawnia KZ we wschodniej głowicy stacji. Dworzec powstał w latach 1905-07, rozbudowano go w latach 1911-12 do bardziej reprezentacyjnej formy. Architektura budynku stanowi połączenie wczesnego modernizmu z elementami stylu arkadowego i rodzimego (Heimatstil). Po bokach dworca znajdują się: dawna poczekalnia, stanowiąca budynek pierwszego dworca z 1905 r. i magazyn towarowy.
Ze stacji wychodziła zbudowana w 1905 r. bocznica do zakładów włókienniczych, która funkcjonowała do lat 90. XX w. i bocznica majątku Czermna z 1908 r.